بانک سرمایه، ابربدهکاری با بدهی ۵۰ همتی

اخبار توسعه- نام بانک سرمایه از میانه دهه ۹۰ با پرونده صندوق ذخیره فرهنگیان نیز گره خورد؛ پرونده‌ای که از «تخلف چند هزار میلیارد تومانی» شروع و به احکام قطعی حبس‌های طولانی برای برخی متهمان ختم شد.
این ماجرا، صرف‌نظر از جزئیات حقوقی، دو پیام روشن برای ترازنامه بانک داشت:

سقوط کیفیت دارایی‌ها (جهش مطالبات غیرجاری) و آسیب به اعتبار در بازار پول.

اولی به زبان ترازنامه یعنی جهش در «مطالبات غیرجاری/مشکوک‌الوصول»، و دومی یعنی سخت‌تر شدن تأمین منابع پایدار با قیمت مناسب. احکام قطعی صادر شد و بخش‌هایی از مسیر قضایی طی شد؛ اما بازدارندگی کیفری به‌تنهایی جایگزین جراحی ترازنامه نشد.

ترازنامه‌ای که خودش حرف می‌زند

به گزارش اقتصاد ۲۴، تنها در ۶ ماهه منتهی به شهریور ۱۴۰۳، بانک ۱۶۵۱ میلیارد تومان سود علی‌الحساب سپرده پرداخت کرده، اما درآمد تسهیلات فقط ۳۱۷ میلیارد بوده است؛ یعنی مدل کسب‌وکار اصلی بانک زیان‌ده است و حتی هزینه کارکنان (۵۴۵ میلیارد) را پوشش نمی‌دهد.

روند ۹۳ روز نخست ۱۴۰۳ نیز ۲۷۰۳ میلیارد زیان خالص نشان می‌دهد که این یعنی ماهانه نزدیک ۹۰۰ میلیارد زیان خالص و خاموش شدن موتور سودآوری بانک.

تسهیلات خاصِ تماماً مشکوک‌الوصول

هم چنین تا پایان بهار ۱۴۰۳ اسناد مالی موجود ۲۹٫۹ همت تسهیلات خالص به مشتریان خاص به‌طور کامل در ستون مشکوک‌الوصول ثبت شده را نشان می‌دهد. این رقم یعنی بیش از ۱۸ ماه از سررسید گذشته و وصول مؤثر نشده است. ارزش وثایق در برابر همین سبد، حدود ۹ همت کمتر از اصل مانده است.

نمونه‌های افشاشده از شرکت‌های مرتبط (از جمله فولادی‌ها) نشان می‌دهد تعارض منافع و تمرکز اعتباری، کیفیت دارایی‌ها فرسوده است. نتیجه نیز برای بانک ترازنامه فربه و نقدینگی نحیف است.

از باغ‌وحش نرخ‌ها تا بی‌انضباطی اعتباری

از سوی دیگر در حالی‌که سقف‌های مصوب شورای پول و اعتبار مشخص است، بخشی از تسهیلات با نرخ ۳۳ درصد اعطا شده و هم‌زمان ۱۳۷ فقره وام با نرخ صفر درصد ثبت شده است. این طیف غیرمعمول یعنی نبود خط‌مشی اعتباری منسجم و نشانه‌ای از ضعف کنترل‌های داخلی.  به گزارش اقتصاد ۲۴، بدهی به شبکه بانکی تا آذر ۱۴۰۳ حدود ۴۹ همت گزارش شده و بخش غالب آن طلب بانک مرکزی است.

این اضافه‌برداشت مزمن یعنی اتکای روزمره به پول پرقدرت برای پوشش کسری؛ مسیری که تورم ساختاری را تغذیه می‌کند و به زبان ساده هزینه بقا، اجتماعی می‌شود.

توجه کنید که بر اساس آخرین صورت مالی حسابرسی‌شده بانک سرمایه این بانک در ۶ ماهه منتهی به شهریورماه ۱۴۰۳ رقم ۱۶۵۱ میلیارد تومان سود به سپرده‌گذاران پرداخت کرده و این در صورتی است که این بانک درآمدی که از پرداخت تسهیلات به دست آورده فقط ۳۱۷ میلیارد تومان بوده است.

این یعنی بانک در حوزه فعالیت اصلی خود که همان سپرده‌گیری و وام‌دهی است، در حال زیان است.

درآمد ۳۱۷ میلیاردی بانک در حالی است که فقط هزینه کارکنان بانک طی دوره ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۳ به رقم نجومی ۵۴۵ میلیارد تومان رسیده و این موضوع نشان می‌دهد درآمد حاصل از اعطای تسهیلات حتی کفاف هزینه‌های کارمندان این بانک را هم نمی‌دهد.

روند زیان‌دهی این بانک که از سال ۹۶ شروع شده و در حال حاضر وارد سال نهم خود شده است، باعث شده این بانک حالا ۶۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته ثبت کند. این رقم در حال حاضر ۱۵۰ برابر سرمایه پایه بانک است و عملا با آن وارد مرحله ورشکستگی شده است. عجیب‌تر این که در بانک سرمایه بیش از ۹ هزار میلیارد تومان از تسهیلات اعطایی این بانک به صورت تسهیلات غیر جاری درآمده که ۹۹ درصد آن مشکوک الوصول است و اصلا مشخص نیست به بانک برگردد.

بدهی ۴۹ هزار میلیارد تومانی بانک سرمایه به سایر بانک‌ها

مساله عجیب دیگر در این بین شاید این نکته باشد که بانک سرمایه در کنار زیان دهی چند هزار میلیاردی، بیش از ۴۹ هزار میلیارد تومان تا پایان سال ۱۴۰۳ نیز به سایر بانک‌ها بدهی دارد که نسبت به پایان سال پیش از آن (سال ۱۴۰۲) تا ۹ درصد بیشتر شده است.
چنان که بر اساس آمار منتشر شده توسط بانک مرکزی، مجموع تسهیلات خالص دریافتی ابر بدهکاران بانک سرمایه از این بانک زیان ده، تا پایان شهریورماه سال ۱۴۰۳ به بیش از ۳۰ هزار و ۳۳۱ میلیارد تومان رسیده بوده که به نظر نمی‌رسد در صورت‌های مالی آتی نیز تغییر مثبتی در آن رخ بدهد.

حال در شرایطی که تجربه آینده نشان داد گویا برای برخی بانک‌ها هیچ راه نجاتی جز گزیر نیست؛ چشم‌ها به چند بانک دیگر دوخته شده و از جمله این بانک‌ها، سرمایه است.